Grevdeki işçinin taşıdığı pankarttan, sevgiliye yazılan mektuba kadar Nazım girmiştir Türkiye işçi sınıfının, halkımızın içine. 1 Mayıs’ta sıra sıra geçen işçilerimizin taşıdıkları Nazım portrelerini anımsıyorum. Toplu halde söylenen Nazım’ın şiirlerinden yapılan şarkıların söylenişini duyuyorum. Sanki 500 bin işçi, emekçi, öğrenci, öğretmen Nazım’ın Türkiye işçi sınıfına gönderdiği selamı alıyor, meydanda Nazımların hasretini haykırıyordu. Sanat düzeyinde ise Nazım Hikmet bitmek tükenmez bir fikir, bir ilham kaynağı, bir örnek, bir öğreticidir. Genç yazarlar, şairler O’nun bıraktığı mirastan faydalanmak istiyorlar. Bunu yaparken çoğu kez biçimsel taklitçiliğe düşüyorlar, O’nun gibi yazmaya kalkışıyorlar. Ama çokları da O’nun sanatının oturduğu devrimci içerikten, meseleye yaklaşımından çıkıp; kendi sanatçı kişiliklerini de ortaya koyan başarılı eserler veriyorlar. Bu, ressamlar, heykeltıraşlar, müzisyenler için de geçerlidir. Biz düzenlediğimiz gösterilerle; Türkiye’de şiiriyle sanat alanında bir devrim başlatmış ve her kesimden halkın kabul ettiği, sevdiği ve dünyada Neruda, Brecht, Mayakovski ve Aragon’la bir sıraya konulan, kendi ülkesi hariç birçok ülkede edebiyat kitaplarında okutulan, şiir antolojilerinde yer alan, eserleri 40’tan fazla dile çevrilen şair, romancı ve tiyatro yazarı Nazım Hikmet’in Batı Berlin’de gecikmiş bir tanıtımını yapmak düşüncesindeyiz. Bu yayınla Nazım Hikmet’in Almanca’ya çevrilmiş eserlerini de ilk defa tanıtmış oluyoruz. Bu çalışmayla amaçladığımız önemli bir nokta daha var: Batı Berlin’de bugün artık “Türk işçileri” gerçeği vardır. Bunu, zaman zaman artan, azalan belli çevrelerce körüklenen bir yabancı düşmanlığı izlemektedir. Ekonomik kriz olur, işsizlik olur, bunların suçu, yükü belli çevrelerce yabancı işçilerin omuzlarına yıkılmaya çalışılır. Alman işçisi, bir kısım radyo ya da televizyon programlarıyla, gazete ve dergilerle bu yönde şartlandırılmaya çalışılır. Bunun sonucu o Alman işçi, yabancı işçi arkadaşlarıyla konuşmamaya başlar. Özellikle işsizlik krizinden sonra sokaklarda artan yazılar görüyoruz, U-Bahn’larda “Türkler defolun” sözlerini duyuyoruz. Buna paralel olarak, gerici ve milliyetçi Türk çevreleri de, Alman düşmanlığını körüklüyorlar. Çeşitli ülkelerden işçilerin bir arada yaşadığı Batı Berlin gibi bir şehirde bu koşullarda, bu tür bir çalışmanın önemi kendiliğinden ortaya çıkar. Yapıtlarında dil, din, milliyet farkı gözetmeksizin tüm insanlarını yansıtan, onlara hitap eden bir büyük yabancı sanatçıya ilişkin bu girişimin; yerli yabancı tüm Batı Berlinlilere bir araya gelme, konuşma, tartışma ve bir kısım önyargıları atma gibi sıcak ve dostane bir olanak sağlayacağı umudundayız.

“Türkülerimizden Korkuyorlar” adı altında sürecek olan Nazım Hikmet’in 75. Doğum yıldönümü anısına yaptığımız bu gösteriler dizisinde; görsel sanatçılar Nazım Hikmet’in yaşamı ve sanatından çıkarak, resimler, heykeller, grafikler hazırladılar, fotoğrafçılar fotoğraf çektiler. Ayrıca programda 3 büyük konser, Nazım Hikmet’in yaşamı ve sanatı üstüne enternasyonal katılımlı bir sempozyum, tiyatro gösterileri, şiir okuma gecesi ve bir şenlik yer alıyor. Nazım Hikmet, 75 yaşında genç, Batı Berlin’de aramızda. O’nu selamlıyoruz. Umarız Nazım’ın bütün dünyaya dağıttığı karanfillerden Batı Berlin’de de kapan olur. Türkiye Akademikerler ve Sanatçılar Derneği’nin Başkanı olarak Mehmet Aksoy, bu yazıyı 1977’de “Nazım Hikmet – Türkülerimizden Korkuyorlar” sergisinin kataloğunun özsözü için kaleme almıştır.

“Sevgili arkadaşlar, kıymetli misafirlerimiz her ülkeden, her dilden Nazım dostları, yoldaşları sizleri Türk Merkezi adına selamlıyorum. Nazım öleli 20 sene oldu. Şimdi o 81 yaşında genç, aramızda halkımızın savaşında, yaşamında. Şiirleri; barış, bağımsızlık, özgürlük yayan çiçek tozları gibi uçuşuyor dünyanın dört bir yanına. Zihinlerde birleşiyor, yeni çiçekleri döllüyor her dilde… Beş sene evvel 1977’de Batı Berlin’e oradan Federal Almanya’ya da ulaştı bu çiçekler. Nazım’ın dağıttığı karanfillerden kapan çok oldu. Şimdi on binlerce insan tanıyor Nazım’ı. Biz 1977’de Nazım Hikmet haftalarının düzenleyicisi Akademikerler ve Sanatçılar Derneği’nin bu başarısından kendimize övünç payı çıkarıyoruz… “Nazım ilerleyen aydınlığın içinde”, Asyalı, Afrikalı, Avrupalı, Dünyalı… Eserleri 40’tan fazla dile çevrilmiş, 40 dilde şarkı söylüyor Nazım. Bakın Fransız şair Jean Marcenac onun için “Artık o, Türkçe değil, Türkçeyle insanlık dilini konuşmaktadır.” Diyor ve ilave ediyor: “Eğer Leninist düşünceyi şiir düzeyinde aktarmayı başaran bir kişi varsa o da Nazım Hikmet’tir. Komünist oldum olalı; güzel sanatlardan beklediğim, istediğim şey, halka hizmet etmeleri ve halkı güzel günlere çağırmalarıdır. Halkın anısına, öfkesine, umuduna, sevincine, hasretine, tercüman olmalarıdır. Sanat telakkimde değişmeyen işte budur, beri yan boyuna değişti, değişiyor, değişecek.” Ve yine Marcenac, Nazım için “Bu şair adı coğrafyası, ırkı, milliyeti ne olursa olsun; milli bağımsızlık, sosyal adalet, barış için dövüşen her halkın bu uğurdaki savaşlarını şiirlerinde övmüştür. Onların zaferlerini, öz halkının zaferleri; yenilgilerini öz halkının yenilgileri; sevinçlerini, acılarını öz halkının sevinci acısı bilmiştir.” diyor. Lenin Barış Ödülü’nü birlikte aldıkları Şili’li büyük şair Pablo Neruda onun için: “Bütün bir dünya için yazan büyük bir şair. İnsanlığın çoğunluğuna ait olan büyük bir insan. Anayurdunda işkence gören, büyük bir yurtsever. Yüzyılının şiirinde eşi bulunamayan bir şair. Benim için o kahramanlığın ve şefkatin vücut buluşudur. Sesi yeryüzünün sesi olmuş, barış için açılan savaşın bu kilit anında şiirlerimin onun şiirlerinin yanında olmasıyla övünç duyuyorum.” diyor. Barış için açılan bu savaş bugün de daha uç bir noktada sürüyor. İnsanlık “olmak ya da olmamak” tehlikesiyle karşı karşıya. Atom, Netron, Persching ve Kuruys’ların karşısında yeni insan neslini sürdürecek insan çiçekleri duruyor.